G Ü N C E L
BURUN TIKANIKLIĞI
Burun tıkanıklığı yaşam kalitesini düşüren ve sağlığı ciddi anlamda bozabilen önemli bir rahatsızlıktır.
Burun tıkanıklığı yaşam kalitesini düşüren ve sağlığı ciddi anlamda bozabilen önemli bir rahatsızlıktır. Birçok hastalığın bulgusu olabilir.Düzeltilmediği takdirde yorgunluk hissi, konsantrasyon bozukluğu, horlama-apne, akciğer ve kalp hastalıklarına neden olabilir. Burun tıkanıklığı olan bir hastada şunlar akla gelmelidir.
1. Burun enfeksiyonları
Enfeksiyon burun içini döşeyen mukozanın ve burun içi etlerinin şişmesine neden olur ve rinit olarak adlandırılır. Virüs ya da bakteriler tarafından meydana gelir. Etken virüs ise kendiliğinden geçmesi beklenir ve destek tedavisi yapılır. Burun açıcı ilaçlar ateş veya baş ağrısı varsa şikayete yönelik ilaçlar kullanılır. Akıntı kıvamlı, sarı yeşil renklerde ise bakteriyel enfeksiyon başlamış demektir. Bu durumda ek olarak muayene eden hekimin uygun gördüğü antibiyotik kullanılmalıdır. Son yıllarda sinüzit kelimesi yerine rinosinüzit tanımı daha geçerli bir tanım olmuştur. Çünkü sinüzit olan şahıslarda rinit yani burun enfeksiyonu da mevcuttur. Akut sinüzitte koyu burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve hastalık hali mevcuttur. Aynı zamanda yüzün çeşitli yerlerinde hassasiyet ve ağrı olabilir. Müzmin yani kronik sinüzitlerde ise burun ve geniz akıntısı nedeniyle öksürük, sinüslerin doluluğuna bağlı yüzde basınç hissi ve sürekli burun tıkanıklığı hissedilir. Akıntı, bronşit ve astımı tetikleyebilir. Kronik sinüzitlerde burun içinde sonradan polip adı verilen etler oluşabilir. Rinit ve akut sinüzitin tedavisi genellikle ilaç (medikal), kronik sinüzitin ise cerrahidir.
2. Allerji
Allerjiye hedef olan önemli organlardan bir tanesi burundur. Alerji yapıcı cisimlere (allerjenlere) vücudun normalin üstünde tepki göstermesidir. Belirtileri burun ve geniz akıntısı, hapşırma, burunda kaşıntı ve burun tıkanıklığıdır. Çevredeki kimyasal maddeler ve irritan maddeler, polenler, ev tozu, çeşitli yiyecekler bazı hayvanlar allerjen olabilirler. Burun içini döşeyen mukoza ve burun etleri ödemlendiği için burun tıkanıklığı olur. İlaç olarak antiallerjikler, antihistaminikler, kortizonlar ve şişlik giderici dekonjestanlar hekim kontrolünde kullanılır. Kortizonlar sprey, hap ya da enjeksiyon tarzında olabilir. Allerji aşıları sorunun çözümünde önemli bir yere sahiptir. Allerji mevsimsel ve yıl boyu süren olarak ikiye ayrılır. Saman nezlesi adı verilen allerjik durum mevsimseldir.
3. Anatomik-yapısal nedenler
Doğuştan gelen ya da sonradan bir travma, kaza (darbe) sonucu ortaya çıkan burunda kemik ya da kıkırdak eğriliği bu gruba giren yapısal nedenlerdir. Bu durum, tek veya iki taraflı olabilir. Nefes alma esnasında zorluk, ağız açık uyuma, horlama gibi şikayetler görülür. Doktorunuzun yapacağı direkt ve endoskopik muayene ile tanı konur. Ameliyatla eğrilik olan kısımlar düzeltilir.18 yaşından sora ameliyat edilmelidir.
Burnun gerisinde yer alan geniz etinin normalden iri olması burun tıkanıklığının sık görülen başka bir nedenidir. Burun arka deliklerinin daha arkasında yer almaktadır. Çocuklarda burun tıkanıklığına, damak kubbesinin yükselmesine, ağızdan nefes alma,ağız açık ve sıkıntılı uyuma, horlama ve bu hastalığa özgü yüz görünümünün ortaya çıkması ile kendini belli eder. Diş çürükleri ve bademcik enfeksiyonları daha sık görülür. Tanı için film, ayna ile muayene veya endoskopik inceleme yapılır. Tedavisi cerrahi ile geniz etinin alınmasıdır.Dünyada en sık yapılan ameliyatlardan biri geniz eti ve kulağa havalandırma tüpü koyma ameliyatıdır. Bu işlemler yapılmazsa çocukta ayrıca sinsi gelişen bir işitme kaybı olabilir.
Ayrıca çocuklarda burunda yabancı cisim, burun arka deliklerinin yeterince açık olmaması (koanal atrezi) benzer sıkıntılara neden olabilir.
Burun etlerinin (konka) şişmesi de sık görülen bir durumdur.Stresli, allerjik ya da sık alkol alan kişilerde daha fazla görülen bu durum, burundan nefes almayı güçleştirir. Bazı hastalar ilaç tedavisinden yarar görürler. Yarar görmeyen hastalarda, ameliyat gündeme gelir. Konka plastiği veya radyofrekans ile tedavi yapılabilir.
4. Burun ve sinüs tümörleri
Genellikle burunda kitle, burun kanaması, burun tıkanıklığı, kilo kaybı, bazen damakta şişlik gibi şikayetlerle ortaya çıkar. Endoskopik muayene mutlaka yapılmalıdır. Hastalığın yayılımını belirlemek için bilgisayarlı tomografi ve/veya magnetik rezonans görüntüleme tetkikleri yapılır. Kesin tanı için lezyon bölgesinden biyopsi alınır. Tedavide cerrahi ve gerekirse radyoterapi uygulaması yapılır.
Burun tıkanıklığı yaşam kalitesini düşüren ve sağlığı ciddi anlamda bozabilen önemli bir rahatsızlıktır. Birçok hastalığın bulgusu olabilir.Düzeltilmediği takdirde yorgunluk hissi, konsantrasyon bozukluğu, horlama-apne, akciğer ve kalp hastalıklarına neden olabilir. Burun tıkanıklığı olan bir hastada şunlar akla gelmelidir.
1. Burun enfeksiyonları
Enfeksiyon burun içini döşeyen mukozanın ve burun içi etlerinin şişmesine neden olur ve rinit olarak adlandırılır. Virüs ya da bakteriler tarafından meydana gelir. Etken virüs ise kendiliğinden geçmesi beklenir ve destek tedavisi yapılır. Burun açıcı ilaçlar ateş veya baş ağrısı varsa şikayete yönelik ilaçlar kullanılır. Akıntı kıvamlı, sarı yeşil renklerde ise bakteriyel enfeksiyon başlamış demektir. Bu durumda ek olarak muayene eden hekimin uygun gördüğü antibiyotik kullanılmalıdır. Son yıllarda sinüzit kelimesi yerine rinosinüzit tanımı daha geçerli bir tanım olmuştur. Çünkü sinüzit olan şahıslarda rinit yani burun enfeksiyonu da mevcuttur. Akut sinüzitte koyu burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve hastalık hali mevcuttur. Aynı zamanda yüzün çeşitli yerlerinde hassasiyet ve ağrı olabilir. Müzmin yani kronik sinüzitlerde ise burun ve geniz akıntısı nedeniyle öksürük, sinüslerin doluluğuna bağlı yüzde basınç hissi ve sürekli burun tıkanıklığı hissedilir. Akıntı, bronşit ve astımı tetikleyebilir. Kronik sinüzitlerde burun içinde sonradan polip adı verilen etler oluşabilir. Rinit ve akut sinüzitin tedavisi genellikle ilaç (medikal), kronik sinüzitin ise cerrahidir.
2. Allerji
Allerjiye hedef olan önemli organlardan bir tanesi burundur. Alerji yapıcı cisimlere (allerjenlere) vücudun normalin üstünde tepki göstermesidir. Belirtileri burun ve geniz akıntısı, hapşırma, burunda kaşıntı ve burun tıkanıklığıdır. Çevredeki kimyasal maddeler ve irritan maddeler, polenler, ev tozu, çeşitli yiyecekler bazı hayvanlar allerjen olabilirler. Burun içini döşeyen mukoza ve burun etleri ödemlendiği için burun tıkanıklığı olur. İlaç olarak antiallerjikler, antihistaminikler, kortizonlar ve şişlik giderici dekonjestanlar hekim kontrolünde kullanılır. Kortizonlar sprey, hap ya da enjeksiyon tarzında olabilir. Allerji aşıları sorunun çözümünde önemli bir yere sahiptir. Allerji mevsimsel ve yıl boyu süren olarak ikiye ayrılır. Saman nezlesi adı verilen allerjik durum mevsimseldir.
3. Anatomik-yapısal nedenler
Doğuştan gelen ya da sonradan bir travma, kaza (darbe) sonucu ortaya çıkan burunda kemik ya da kıkırdak eğriliği bu gruba giren yapısal nedenlerdir. Bu durum, tek veya iki taraflı olabilir. Nefes alma esnasında zorluk, ağız açık uyuma, horlama gibi şikayetler görülür. Doktorunuzun yapacağı direkt ve endoskopik muayene ile tanı konur. Ameliyatla eğrilik olan kısımlar düzeltilir.18 yaşından sora ameliyat edilmelidir.
Burnun gerisinde yer alan geniz etinin normalden iri olması burun tıkanıklığının sık görülen başka bir nedenidir. Burun arka deliklerinin daha arkasında yer almaktadır. Çocuklarda burun tıkanıklığına, damak kubbesinin yükselmesine, ağızdan nefes alma,ağız açık ve sıkıntılı uyuma, horlama ve bu hastalığa özgü yüz görünümünün ortaya çıkması ile kendini belli eder. Diş çürükleri ve bademcik enfeksiyonları daha sık görülür. Tanı için film, ayna ile muayene veya endoskopik inceleme yapılır. Tedavisi cerrahi ile geniz etinin alınmasıdır.Dünyada en sık yapılan ameliyatlardan biri geniz eti ve kulağa havalandırma tüpü koyma ameliyatıdır. Bu işlemler yapılmazsa çocukta ayrıca sinsi gelişen bir işitme kaybı olabilir.
Ayrıca çocuklarda burunda yabancı cisim, burun arka deliklerinin yeterince açık olmaması (koanal atrezi) benzer sıkıntılara neden olabilir.
Burun etlerinin (konka) şişmesi de sık görülen bir durumdur.Stresli, allerjik ya da sık alkol alan kişilerde daha fazla görülen bu durum, burundan nefes almayı güçleştirir. Bazı hastalar ilaç tedavisinden yarar görürler. Yarar görmeyen hastalarda, ameliyat gündeme gelir. Konka plastiği veya radyofrekans ile tedavi yapılabilir.
4. Burun ve sinüs tümörleri
Genellikle burunda kitle, burun kanaması, burun tıkanıklığı, kilo kaybı, bazen damakta şişlik gibi şikayetlerle ortaya çıkar. Endoskopik muayene mutlaka yapılmalıdır. Hastalığın yayılımını belirlemek için bilgisayarlı tomografi ve/veya magnetik rezonans görüntüleme tetkikleri yapılır. Kesin tanı için lezyon bölgesinden biyopsi alınır. Tedavide cerrahi ve gerekirse radyoterapi uygulaması yapılır.